xG یا گل‌های مورد انتظار در فوتبال چیست و چگونه کار می‌کند؟
گل‌های مورد انتظار یا xG (مخفف Expected Goals) یک معیار آماری در فوتبال است که نشان می‌دهد بازیکن یا تیم با توجه به موقعیت‌هایی که ایجاد کرده‌اند، به طور منطقی باید چند گل به ثمر می‌رساندند. امروزه این شاخص نقش مهمی در تحلیل‌های فوتبالی ایفا می‌کند و توسط بسیار از باشگاه‌های اروپایی و حتی باشگاه‌های ایرانی بررسی می‌شود.
چگونه xG محاسبه می‌شود؟
برای هر شوت، یک عدد بین صفر تا یک تعیین می‌شود. هر چه این عدد به یک نزدیک‌تر باشد، احتمال گل شدن موقعیت بیشتر است. این عدد با تحلیل داده‌های آماری از میلیون‌ها شوت به دست آمده است و عواملی نظیر فاصله با دروازه، زاویه شوت به نسبت دروازه، نوع شوت، موقعیت مدافعان و دروازه‌بان، و حتی نحوه ایجاد موقعیت در آن تاثیرگذارند.
به عنوان مثال، موقعیتی با xG برابر 0.2 یعنی تنها ۲۰٪ احتمال گل شدن دارد. برعکس، موقعیتی با xG برابر 0.8 یعنی ۸۰٪ احتمال گل شدن داشته است.
کاربرد xG در تحلیل عملکرد
پس از پایان مسابقه یا در طول فصل، مجموع xG فرصت‌ها برای یک تیم نشان می‌دهد که آیا بازیکنان از فرصت‌های خود به خوبی استفاده کرده‌اند یا خیر. اگر مجموع گل‌های واقعی از مجموع xG بالاتر باشد، تیم یا بازیکن عملکرد بهتری از انتظار نشان داده است؛ و بالعکس اگر کمتر باشد، ضعف در گلزنی یا بدشانسی مطرح است.
آیا xG در فوتبال ایران و جهان استفاده می‌شود؟
در سطح اروپا، بیشتر باشگاه‌ها از xG برای تحلیل عملکرد تیم و بازیکنان و حتی خرید و فروش بازیکن استفاده می‌کنند. در ایران نیز این متریک به تدریج در میان کارشناسان محبوب شده است. مربیان و تحلیل‌گران با کمک xG می‌توانند نقاط قوت و ضعف تیم خود و حتی حریف را جمع‌بندی کنند.
سایر آمارهای مرتبط با xG
- تفاضل xG: اختلاف میان xG گل‌های زده و xG گل‌های خورده برای سنجش عملکرد دفاعی و هجومی تیم
- xG بدون پنالتی: محاسبه موقعیت‌ها بدون در نظر گرفتن ضربات پنالتی
- xG مهار شده توسط دروازه‌بان: بررسی عملکرد دروازه‌بان
- Expected Assists (xA): انتظار برای پاس گل به ازای پاس نهایی بازیکنان
اگرچه برخی مربیان و هواداران نسبت به این آمار انتقاد دارند، اما امروزه xG به ابزاری جهت تحلیل عمیق‌تر بازی و واقع‌بینانه‌تر شدن آمار فوتبال تبدیل شده است.
نظرات