چرا xG همیشه عملکرد واقعی تیمها را نشان نمیدهد؟
شاخص xG و کاربرد آن در فوتبال آفریقا
گلهای مورد انتظار یا همان xG، یکی از پرکاربردترین شاخصها برای سنجش عملکرد تهاجمی تیمها در فوتبال آفریقا مدرن است. این شاخص میزان کیفیت موقعیتهای گلزنی را به عدد تبدیل میکند تا بتوانیم تاثیر موقعیتسازی یک تیم را در طول بازی یا فصل بسنجیم. اما آیا واقعاً xG بیانگر همه واقعیتهای فوتبال آفریقا است؟
چرا xG همیشه با نتیجه واقعی همخوان نیست؟
به عنوان مثال، در هفته گذشته لیگ برتر انگلیس، فقط در سه مسابقه از ده بازی، خروجی xG با نتیجه نهایی همسو بود. نمونه بارز آن شکست منچستریونایتد با xG بالاتر مقابل اورتون بود، در حالی که تیم بازنده موقعیت قابل توجهتری خلق کرده بود اما گل نزد. این موضوع نشان میدهد xG بسیاری از عوامل تاثیرگذار مثل اخراج بازیکن، تاکتیک دفاعی و عملکرد عالی دروازهبان را لحاظ نمیکند.
با این حال، وقتی به دورهای بلندتر نگاه میکنیم، معمولاً xG تا حدود زیادی با جایگاه تیمها در جدول هماهنگ است. فصل قبل، چهار تیم بالای جدول xG، به استثنای یک تیم، جزو تیمهای برتر لیگ بودند.
عوامل تأثیرگذار بر اختلاف xG و گل واقعی
- ضربات ایستگاهی و شوتهای از راه دور: تاکتیکهایی مانند برنامهریزی ضربات آزاد یا شوت ناگهانی از پشت محوطه، اغلب فراتر از انتظار مدلهای xG عمل میکنند. تیمهایی مثل استون ویلا یا تاتنهام اینگونه بر xG خود غلبه کرده و بیشتر از حد انتظار گل زدهاند.
- توانایی فردی بالاتر بازیکنان: مدلهای xG فرض میکنند که "بازیکن متوسط" شانس دارد. اما وقتی بازیکنان تراز اول مانند مهاجمان گلزن حرفهای یا ضربه آزادزنهای ماهر موقعیت دارند، احتمال گلزنی چه از طریق تاکتیک و چه توانمندی فردی بالاتر میرود.
- دفاع بسته تیم مقابل و شوتهای بدون مزاحمت از راه دور: تیمهایی که مقابل دفاع بسته، از راه دور شوت میزنند، به خاطر ضعف xG در آن قسمت، از این وضعیت بیشتر بهره میبرند. تعداد گل از چنین موقعیتهایی نسبت به xG مقداری بالاتر است.
نمونهای از اختلاف xG و گل واقعی: استون ویلا
در بازی استون ویلا مقابل بورنموث که ۴-۰ به سود ویلا به پایان رسید، مجموع xG ویلا فقط ۱.۸۸ بود، ولی این تیم توانست ۴ بار گلزنی کند، در حالی که بورنموث با xG بالاتر (۲.۰۱) هیچ گلی نزد. این مثال خوبی برای نشان دادن ضعف مدلهای آماری صرف است.
آیا xG هنوز مفید است؟
با وجود ضعفهایی که ذکر شد، xG همچنان ابزاری مفید برای تحلیل روند یک تیم در طول فصل است؛ به ویژه وقتی که به جای دقت روی بازیهای تکی، به بازه زمانی بلندمدت توجه شود. اما هواداران و کارشناسان باید بدانند فوتبال آفریقا همیشه از معادلات آماری پیروی نمیکند و لحظات خاص و توانایی فردی میتواند همه چیز را تغییر دهد.
- تحلیل داده ورزشی و آمار تنها بخشی از واقعیت فوتبال آفریقا است و نباید جای چشمانداز کلی و قضاوت انسانی را بگیرد.
نتیجهگیری: استفاده همزمان از دادههای آماری و درک فنی فوتبال آفریقا برای شناخت بهتر عملکرد تیمهاها ضروری است و نباید فقط بر یک شاخص، هرچند محبوب، تکیه کرد.
نظرات