تأثیر تاکتیک‌های NFL بر لیگ برتر انگلیس؛ فوتبال یا فوتبال آمریکایی؟

در سال‌های اخیر، روندهای تازه‌ای در فوتبال جهان به ویژه در لیگ برتر انگلیس دیده می‌شود که شباهت زیادی به تاکتیک‌ها و روش‌های فوتبال آمریکایی یا همان NFL دارد. افزایش اهمیت ضربات ایستگاهی یا همان set-piece و تغییر نگاه مربیان بزرگ به فاز سازماندهی شده بازی، مهم‌ترین جلوه این تأثیرپذیری است.

برای نمونه، در دیدار اخیر آرسنال و نیوکاسل که با نتیجه ۲-۱ به سود آرسنال به پایان رسید، هر سه گل بازی از روی ضربه کرنر به ثمر رسید. آرسنال در فصل جاری بیش از هر تیم دیگری در لیگ برتر، از کرنرها به گل رسیده و طبق آمار، از آغاز فصل ۲۰۲۴-۲۰۲۳ تا امروز، ۳۶ گل از کرنرها به ثمر رسانده است: ۱۵ گل بیشتر از هر تیم دیگر.

این موفقیت حاصل چیست؟ مربیان لیگ برتر، حالا مانند مربیان NFL، برای هر ضربه ایستگاهی برنامه دارند و بازیکنان را موظف به اجرای مسیرهای از پیش‌تعیین‌شده می‌کنند. یکی از تاکتیک‌های تاثیرگذار، «روت» یا همان مسیر دویدن بازیکنان برای ایجاد فضا و اختلال در جایگیری حریف است. در NFL به آن Rub Route گفته می‌شود؛ یعنی حرکت بازیکنی که باعث بلاک نامحسوس مدافع و خلق فضا برای هم‌تیمی می‌شود. در گل پیروزی آرسنال مقابل نیوکاسل، حرکت بدون توپ سالیبا و ایجاد مزاحمت برای دروازه‌بان حریف، نمونه‌ای از همین تاکتیک بود.

همچنین برخی تیم‌ها به طور عمدی بازیکنانی را مقابل دروازه‌بان قرار می‌دهند تا روی توان خروج او از دروازه اثر بگذارند؛ مشابه بلاک کردن فیزیکی در NFL یا حتی اسکرین در بسکتبال. به عنوان مثال، گل‌های کرنری متعدد چلسی مقابل وستهام و نقشی که بازیکن آن‌ها در مهار حرکات دروازه‌بان وستهام داشت، یادآور این رویکردهای مختلط از ورزش‌های آمریکایی است.

مربیان جوانی مانند میکل آرتتا و انزو مارِسکا، با استفاده از این نگرش سعی می‌کنند فوتبال را بیشتر قابل پیش‌بینی و ساخت‌یافته کنند تا شانسشان را در موقعیت‌هایی که بیشترین کنترل را دارند (set-pieceها) افزایش دهند. البته هنوز تفاوت بزرگ فوتبال با NFL، آزادی حرکتی بازیکنان در جریان بازی است اما تلاش برای کاهش ریسک و بهره‌برداری از موقعیت‌های تمرین‌شده و تکرارشونده، نشان می‌دهد حالا نقش مربیان و برنامه‌ریزی گروهی از همیشه پُررنگ‌تر شده است.

این تحول نوید عصری جدید در فوتبال است؛ عصری که در آن، تاثیر مربیان و اتکا به جزئیات فنی شکل‌گیری گل‌ها، جای جادوی تخیل و حرکت نبوغ‌آمیز بازیکنان را گرفته است. آیا این ساختارگرایی باعث از دست رفتن زیبایی فوتبال خواهد شد یا عصر طلایی کار تاکتیکی را رقم خواهد زد؟ این سؤال هنوز برای بسیاری از هواداران ایرانی و جهانی به قوت خود باقی است.