نویسنده سایه (Ghostwriter) چیست و نقش آن در کتاب‌های سلبریتی‌ها چگونه است؟

در روزهای اخیر، انتشار کتاب خاطرات مری اربس، دروازه‌بان پیشین تیم ملی زنان انگلیس و باشگاه پاری‌سن‌ژرمن، با واکنش‌های متفاوتی مواجه شد. بخش عمده‌ای از این حواشی به دلیل اظهارات او درباره هم‌تیمی پیشین و مربی سابقش بود. در این میان، نقش نویسنده سایه یا Ghostwriter در تهیه چنین کتاب‌هایی به سوژه بحث بسیاری از علاقمندان تبدیل شده است.

نویسنده سایه (Ghostwriter) چه کسی است؟

نویسنده سایه، فردی حرفه‌ای است که به‌جای یک چهره مشهور، متن کتاب یا زندگی‌نامه را با هماهنگی و همکاری مستقیم او می‌نویسد. اغلب نام چهره مشهور به عنوان نویسنده اصلی بر جلد کتاب قرار می‌گیرد و نام نویسنده سایه یا کوچک درج می‌شود یا اصلاً درج نمی‌شود.

این نویسنده، با صرف وقت و گفتگوهای فراوان با شخصیت مورد نظر، تمام جزئیات زندگی او را دریافت کرده و با «زبان و لحن» اختصاصی آن شخص کتاب را می‌نویسد. به همین دلیل، گرچه متن فنی و نهایی توسط نویسنده سایه نگارش می‌شود ولی ایده‌ها، خاطرات، نظرات و حتی حواشی متنی، متعلق به فرد اصلی هست.

آیا ورزشکار تسلطی روی متن نهایی دارد؟

تجربه‌های افراد مختلف از جمله ورزشکاران جهانی مانند رفائل بنیتز یا استیون کنستانتین نشان می‌دهد که ورزشکار یا چهره اصلی همیشه حق وتو یا تایید نهایی محتوا را دارد. نویسنده سایه هیچ بخشی را بدون تایید و رضایت شخص اصلی ثبت نمی‌کند، بلکه همواره تلاش می‌کند روایت او را تا حد ممکن صادقانه و وفادارانه منتقل کند.

چرا ورزشکاران نویسنده سایه استخدام می‌کنند؟

اغلب ورزشکاران زمان یا مهارت نویسندگی حرفه‌ای ندارند. از طرفی روایت یک کتاب خاطرات یا زندگی‌نامه موفق نیازمند ظرافت و مهارت زبانی بالایی است. نویسنده سایه کمک می‌کند تا احساس و لحن منحصر به فرد فرد را به قلم آورد و داستان را برای مخاطب خواندنی کند.

در ایران نیز بسیاری از شخصیت‌های موفق ورزشی یا فرهنگی به کمک نویسنده سایه کتاب می‌نویسند، گرچه این موضوع معمولاً کمتر به صورت رسمی بیان می‌شود و حتی در فرهنگ ما هنوز بسیاری از نویسندگان تمایل دارند نام آن‌ها کمتر دیده شود.

جمع‌بندی و نگاهی ایرانی

در کشور ما، با افزایش تمایل ورزشکاران و سلبریتی‌ها به ثبت خاطرات یا تجربه‌های خود به صورت کتاب، استخدام نویسنده سایه نیز رواج بیشتری یافته است. اما مهم‌ترین نکته آن است که این آثار - مانند نمونه مری اربس - بازتاب تجربه و خواست واقعی شخصیت هستند؛ هرچند از قلم حرفه‌ای یک نویسنده نوشته شود.

در نهایت فرایندی شفاف، گفتگو و اعتماد متقابل لازمه تولید کتابی خواندنی است؛ چه در انگلستان باشید چه ایران.