واقعیت‌هایی درباره xG: آیا این آمار همیشه عملکرد واقعی تیم را نشان می‌دهد؟

آیا xG واقعاً می‌تواند خوب یا بد بودن تیم را نشان دهد؟

شاخص xG (گل‌های مورد انتظار)، در سال‌های اخیر به یکی از ابزارهای محبوب تحلیل فوتبال تبدیل شده است. اما بسیاری از هواداران و حتی کارشناسان، گاه با نتایج عجیب این آمار در بعضی مسابقات رو به رو می‌شوند. مثلاً هفته گذشته در لیگ برتر انگلیس، در ۱۰ مسابقه تنها در سه بازی نتیجه نهایی با پیش‌بینی xG منطبق بود. این آمار باعث شده بسیاری دقت و کارایی xG را زیر سوال ببرند.

xG چه چیزی را در نظر نمی‌گیرد؟

• اخراج و شرایط خاص مسابقه: xG توضیح نمی‌دهد که مثلاً تیمی مثل اورتون با یک بازیکن کمتر و دفاع مطلق توانسته برابر منچستریونایتد پیروز شود.
• مهارت فردی بازیکنان: این شاخص میانگین بازیکن را در نظر می‌گیرد و به سطح مهارت گلزنان و تیم‌های باکیفیت توجهی ندارد. مثلاً تیم‌هایی مانند آستون ویلا و تاتنهام با وجود موقعیت‌های سخت، بارها بالاتر از xG خود گلزنی کرده‌اند.
• نوع و کیفیت موقعیت: شوت از راه دور یا ضربات ایستگاهی هرچند xG کمی دارند اما اغلب توسط بازیکنان خاص با توانایی ویژه تبدیل به گل می‌شوند.

چرا روندهای جدید، xG را چالش‌برانگیز کرده‌اند؟

امسال توجه به ضربات ایستگاهی و شوت از راه دور در تیم‌ها افزایش یافته است. این موقعیت‌ها به دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن تاکتیک فوتبالی، معمولا توسط الگوریتم‌های xG کمتر از واقعیت ارزش‌گذاری می‌شوند. همچنین تیم‌هایی که هافبک‌ها و بال‌های سرعتی دارند، می‌توانند دفاع تیم مقابل را به عقب برانند و موقعیت شوت‌زنی غیرمنتظره خلق کنند که xG آن پایین است اما احتمال گلزنی در عمل بالاتر می‌رود.

عملکرد درازمدت xG

در بازه بلندمدت و در طول فصل، xG روند نسبتاً دقیقی از قدرت تیم‌ها ارائه می‌دهد. اما در هر مسابقه خاص، عوامل انسانی، برنامه تاکتیک فوتبالی، کیفیت گلر و مهاجمان و لحظات خاص فنی می‌تواند تفاوت‌های جدی ایجاد کند. به عنوان نمونه، هفته‌ای که xG فقط برای ۳ بازی پیش‌بینی درستی داشت ولی هفته‌های قبل دقت آن تا ۷۰٪ نیز رسیده بود. این نشان می‌دهد که xG ابزاری برای تصویر کلی است نه داور برای یک روز خاص.

جمع‌بندی

xG همچنان یکی از مهم‌ترین ابزارهای آماری فوتبال است، اما عوامل متعددی وجود دارد که می‌تواند پیش‌بینی آن را دچار چالش کند. این ابزار برای تحلیل مسیر یک تیم در طول فصل مناسب است اما تکیه محض بر آن در هر بازی ممکن است گمراه‌کننده باشد.