بیانیه‌های سازمان‌های مردم‌نهاد ایرانی در نشست حقوق بشر ملل متحد
در جریان پنجاه و نهمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و کارگروه بررسی دوره‌ای جهانی (UPR) جمهوری اسلامی ایران، چهار بیانیه توسط سازمان‌های مردم‌نهاد ایرانی با محوریت مسائل حقوق بشر و دستاوردهای اجتماعی کشورمان قرائت شد.
سازوکار UPR و اهمیت آن
سازوکار بررسی دوره‌ای جهانی حقوق بشر (UPR) که از مهم‌ترین ابتکارات شورای حقوق بشر سازمان ملل به‌شمار می‌رود، با هدف ارتقای استانداردهای حقوق بشری برای همه کشورهای عضو سازمان ملل راه‌اندازی شده است. این فرآیند نه تنها عملکرد کشورها را در حوزه حقوق بشر به صورت دوره‌ای بررسی می‌کند، بلکه بستر تعامل و مسئولیت‌پذیری جهانی را فراهم آورده است.
حضور چشمگیر نهادهای ایرانی
از مجموع ۱۵ سازمان غیردولتی منتخب برای ارائه بیانیه درباره ایران، ۶ تشکل ایرانی دارای مقام مشورتی بودند که چهار بیانیه از جانب آن‌ها به صورت حضوری یا ویدئویی ارائه شد. این مشارکت نشانگر حضور فعال جامعه مدنی ایران در مکانیزم‌های بین‌المللی و انعکاس روایت داخلی از وضعیت حقوق بشر کشورمان است.
بیانیه‌های ارائه شده
- بیانیه مشترک موسسه چترا و انجمن حقوقدانان مدافع حقوق بشر: این دو نهاد، ضمن ابراز نگرانی عمیق از حملات نظامی علیه غیرنظامیان ایرانی، بر همزیستی اقوام و ادیان مختلف و آزادی عمل اقلیت‌های دینی ایران تاکید کردند. در این بیانیه، خواستار اجتناب از رویکردهای تفرقه‌افکنانه شده و الگوی همزیستی مسالمت‌آمیز در ایران را یادآور شدند.
- موسسه صیانت از حقوق زنان: در بیانیه خود، علاوه بر اشاره به پیشرفت‌های زنان ایران در عرصه‌های مختلف، برخوردهای تجاوزکارانه قدرت‌های خارجی را بزرگ‌ترین تهدید برای حقوق زنان و تضعیف دستاوردهای آنان دانست و هدف قرار دادن غیرنظامیان را محکوم کرد.
- موسسه بین‌المللی دیده‌بان عدالت: این نهاد با تمرکز بر حوزه آموزش، بیان کرد که عدالت جنسیتی در آموزش گام‌های موثری برداشته شده و زنان سهم پررنگی در آموزش عالی دارند. همچنین تداوم حمایت نهادهای بین‌المللی برای کاهش فاصله‌های آموزشی و حمایت از زنان مورد تاکید قرار گرفت.
- انجمن حمایت از آسیب‌دیدگان اجتماعی: این انجمن در بیانیه مکتوب خود، نگرانی از حملات نظامی و تاثیر آن بر غیرنظامیان و گروه‌های آسیب‌پذیر را ابراز کرد؛ همچنین بر ضرورت تلاش بیشتر برای حمایت از قشرهای خاص از جمله کودکان کار، خانوارهای زن‌سرپرست و افراد در حال بازتوانی تأکید کرد.
اهمیت مشارکت جامعه مدنی ایران
این حضور و مشارکت گسترده بیانگر نقش کلیدی جامعه مدنی ایران است؛ فرصتی برای تقویت تعامل با نهادهای بین‌المللی، ارائه روایت‌های متنوع و دفاع از دستاوردهای کشورمان در عرصه حقوق بشر. کارشناسان معتقدند این اقدامات می‌تواند گامی مهم در جهت شفافیت بیشتر و افزایش پاسخگویی در حوزه حقوق بشر ایران باشد.
نظرات