استن اسمیت؛ اسطوره‌ای که بیشتر به خاطر کفشش شناخته می‌شود تا قهرمانی‌هایش

استن اسمیت از آن دست تنیس‌بازانی است که شاید نسل جدید بیشتر او را با کفش معروفش بشناسد تا با افتخارات ورزشی‌اش. این قهرمان آمریکایی تنیس، که در دهه ۷۰ میلادی، قهرمانی ویمبلدون و یو‌اس‌اوپن را در کارنامه دارد، جایگاه خاصی در تاریخ تنیس جهان و حتی دنیای پوشاک و مد دارد.

در ایران، نام استن اسمیت بیشتر با کفش سفید و سبز آدیداس شناخته می‌شود. این کفش ساده و نمادین، از دهه ۶۰ میلادی وارد بازار شد. ابتدا امضای رابرت هایله، ستاره فرانسوی تنیس، روی آن بود، اما پس از بازنشستگی او در سال ۱۹۷۱، آدیداس به دنبال یک ستاره آمریکایی برای تبلیغ این مدل گشت. نهایتاً در جریان مسابقات رولان گاروس، استن اسمیت و مدیر برنامه‌هایش با آدیداس توافق کردند و خیلی زود امضای او و بعدتر تصویرش روی زبانه کفش نقش بست. همین جزئیات ساده، کفش استن اسمیت را به یکی از پرطرفدارترین و به‌یادماندنی‌ترین کفش‌های تاریخ تبدیل کرد.

گذشته از موفقیت ورزشی، داستان کفش استن اسمیت نشان‌دهنده تأثیر فرهنگ و سلیقه عمومی بر ورزش و صنعت مد است. در انگلیس و آمریکا دهه‌های ۸۰ و ۹۰، مدل استن اسمیت به دلیل طراحی مینیمال و استفاده ساده، محبوبیت ویژه‌ای کسب کرد. هنرمندان، ورزشکاران و حتی سیاستمدارانی چون باراک اوباما این مدل را به پا کردند. حتی گروه‌هایی مانند «Run DMC» و «Beastie Boys» با پوشیدن استن اسمیت در کنسرت‌ها، آن را به نماد خیابانی و فرهنگی بدل کردند.

خود استن اسمیت با شوخی می‌گوید: «خیلی‌ها اصلاً مرا نمی‌شناسند، فقط کفشم را می‌شناسند!» او حتی کتابی با عنوان «بعضی‌ها فکر می‌کنند من یک کفشم» نوشته است. تاثیر استن اسمیت فقط محدود به زمین تنیس یا مد نیست؛ او در کنار قهرمانی‌ها، از فعالان حقوق بازیکنان و هم‌بنیان‌گذار اولیه انجمن بازیکنان حرفه‌ای (ATP) هم بوده و در اعتراضات اجتماعی ورزش، نظیر بایکوت ویمبلدون ۱۹۷۳، نیز مشارکت داشته است.

امروز شاید کمتر کسی این کفش را برای بازی تنیس انتخاب کند، اما بدون شک استن اسمیت و کفش دوست‌داشتنی‌اش تا مدت‌ها روی پای نسل‌های مختلف ایرانی و جهانی باقی می‌مانند. داستان او نمونه‌ای خاص از تلاقی ورزش، فرهنگ مردمی و صنعت مد است.