آیا ممنوعیت تبلیغات شرط‌بندی در لیگ برتر انگلیس واقعاً مؤثر بوده است؟
در هفته‌های ابتدایی فصل جدید لیگ برتر انگلستان، پژوهش جدیدی از دانشگاه بریستول نشان داد که بیش از ۵ هزار تبلیغات شرط‌بندی در جریان یکی از مسابقات این لیگ به نمایش درآمده است. این در حالی است که چند سال پیش قانونی برای محدودسازی نمایش چنین تبلیغاتی - به‌ویژه در بازه زمانی موسوم به "whistle-to-whistle" - ابلاغ شده بود. اما آیا این ممنوعیت واقعاً مؤثر بوده است؟
طبق این تحقیق، تنها در بازی منچستر سیتی و وولورهمپتون که با نتیجه ۴ بر ۰ به نفع سیتی پایان یافت، بیش از ۹۰ درصد تبلیغات قمار و شرط‌بندی در حین پخش زنده مسابقه، و نه قبل یا پس از آن، به چشم خورد. شواهد نشان می‌دهد که باوجود اعمال محدودیت‌های خودخواسته برای توقف تبلیغات تلویزیونی قمار دقایقی پیش و پس از مسابقه، این تبلیغات روی پیراهن تیم‌ها، تابلوهای اطراف زمین و حتی در ساختار استادیوم رو به افزایش است.
در واقع، ممنوعیت فعلی، نمایش تبلیغات قمار پیش از ساعت ۹ شب را هدف قرار می‌دهد و بیشتر شامل تبلیغات تلویزیونی می‌شود؛ اما تبلیغات محیطی، اسپانسرهای پیراهن و تبلیغات مجازی ورزشگاه‌ها همچنان خارج از این محدودیت هستند. به‌نظر می‌رسد بدنه لیگ و شرکت‌های قمار، فرمول‌های تازه‌ای برای دور زدن قوانین یافته‌اند، به گونه‌ای که در همان دوره محدودیت، بیش از ۱۳ هزار پیام تبلیغاتی قمار فقط در نخستین هفته لیگ مشاهده شد. این رقم نسبت به سال گذشته، افزایشی ۳۲ درصدی داشته و همچنان عددی بسیار بالاست.
این حجم تبلیغاتی که نوجوانان، جوانان و خانواده‌ها شاهد آن هستند باعث نگرانی جدی کارشناسان و حتی نمایندگان مجلس بریتانیا شده است. بسیاری معتقدند، محدودیت‌ها صرفاً به ظاهر ماجرا پرداخته و راه‌حلی برای ریشه‌ای کردن این بحران نیست؛ همانطور که محدودیت اسپانسری روی پیراهن می‌تواند تنها راهکارهای تبلیغاتی را به سایر بسترها منتقل کند.
از نگاه یک ایرانی، اگرچه در ایران فوتبال و لیگ برتر انگلیس طرفداران میلیونی دارد، خوشبختانه به دلیل قوانین جمهوری اسلامی فعالیت سایت‌های شرط‌بندی و تبلیغات آن‌ها ممنوع است. اما، برخی سایت‌های خارجی از طریق شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات مستتر و صفحات مجازی سعی در جذب مخاطب ایرانی دارند. این موضوع، نیازمند توجه خانواده‌ها، ناظران فضای مجازی و مسئولان است تا از الگوبرداری نادرست و آسیب احتمالی در جامعه جوانان جلوگیری شود.
با در نظر گرفتن تجربه انگلیس، حتی کشورهایی که قوانین نسبتاً بازتری نسبت به ایران دارند، با موج انتقاد و نگرانی از تأثیرات سوء تبلیغات گسترده قمار روبه‌رو هستند. اینکه بسیاری از شرکت‌های قمار در آسیا و خارج از انگلیس به عنوان اسپانسر باشگاه‌های مطرح در لیگ برتر انگلیس حضور دارند، ریشه در سودآوری جهانی فوتبال دارد و تهدیدی برای سلامت اجتماعی هواداران سایر کشورها، از جمله ایران به شمار می‌رود.
در جمع‌بندی باید گفت صرفاً ممنوعیت نمادین یا خودخواسته، راه‌حل اساسی برای محدود کردن اثرات منفی قمار و شرط‌بندی نیست و تجربه کشورهای غربی می‌تواند چراغ راهی برای سیاست‌گذاری‌های هوشمندانه‌تر در سایر کشورها، از جمله ایران، باشد.
نظرات